دعای عرفه، مکتب تربیتی امام حسین(ع)/ نمود‌گری مضامین عرفانی در دعای عرفه_دلچسب

به گزارش خبرنگار
فرهنگی
خبرگزاری موج

، «خدایا من بسوى تو اشتیاق دارم و به پروردگارى تو گواهى دهم. بـر مـن حـجـت خود را بدین ترتیب که معرفت خود را به من الهام فرمودى و بوسیله عجایب حکمتت به هر اسم انداختى و بیدارم کردى بدانچه آفریدى در آسمان و زمینت از اتفاق هاى آفرینشت…» (این جملات فرازهایی از دعای عرفه که امام حسین(ع) است که در صحرای عرفات به خواندن آن پرداختند.) آموزه‌های عرفانی از با اهمیت ترین جنبه‌های رشد، هدایت و سیر و سلوک به سوی حق تعالی و بهترین مسیر برای آموزه‌های عرفان اسلامی مراجعه به احادیث و ادعیه معصومان(ع) است. دعای عرفه از جمله این دعاها به‌شمار می‌رود که امام حسین(ع) با مقصد شناخت زیاد تر خدا و معرفت و آشنایی مومنان با روش و مرحله های سیر الی الله آن را گفتن داشته است. دعای عرفه بر پایه کتاب‌های تاریخی و ادعیه به امام حسین(ع) منسوب است که در آخرین حج خود آن را قرائت کردند. ساختار دعای عرفه در نوع خود بی‌نظیر است؛ چه علاوه بر او گفت وگوی عاشقانه و عارفانه با خدای بلندمرتبه دارای مضامین والای دینی و شناخت روحانی و جسمانی انسان است.

بزرگان دین و ائمه اطهار(ع) مدام در مناسبت‌های خاص چون روز عرفه و شب‌های قدر بر توبه، استغفار و راز و نیاز زیاد تر پافشاری کرده‌اند. «غسل، زیارت امام حسین(ع)، خواندن نماز، اعتراف و اقرار به گناهان و خواندن دعای عرفه» از جمله اعمالی می باشند که انجام دادن آن برای این روز خواست شده است.

دعای عرفه واسطه‌ای برای شناخت بهتری پروردگار

«رضا یزدان‌پناه» پژوهشگر و استاد تاریخ اسلام درخصوص وجه تسمیه دعای منسوب به امام حسین(ع)، او گفت: عرفه برای مسلمانان و به‌خصوص شیعیان یک روز خاص است، روزی که انسان با معبود خود به راز و نیاز می‌پردازد. این روز عید اسلامی به‌شمار می‌رود و انجام دادن عبادت‌های خاص در این روز زیاد پافشاری شده است.

وی در ادامه گفتن داشت: سومین پیشوای شیعیان به همراه فرزندان خود و جمعی از اصحاب در روز عرفه به دامنه کوه رفتند و در آنجا به عبادت و راز و نیاز با پروردگار عالمیان پرداختند. گردهمایی که تنها جنبه علمی و معرفتی نداشت بلکه شناخت توأم با سازندگی، تزکیه و خودشناسی می بود.

خداشناسی و خودشناسی؛ دو مطلب مهم دعای عرفه

این پژوهشگر با پافشاری این که انسان با شناخت خدا و صفات الهی او به خودسازی می‌رسد، گفت: دقت و فهمیدن مطلب مهم دعای عرفه زیاد مهم است و باید در زمان خواندن آن تلاش کرد تا معارف مهم از این دعا استخراج شود. یکی از با اهمیت ترین راه‌های آن، فهمیدن بزرگی پررودگار از راه دعاهایی همچون دعای عرفه است. شناخت خدا از راه امامت و مسئله‌های اخلاقی در این دعا گنجانده شده است که فراتر از زمان، مکان است و تنها اختصاصی به جامعه خاصی نیست.

منفعت‌مندی از همه نعمت‌های خدای متعال  

وی با گفتن این که همه افراد بشر با باور به خدای متعال می‌توانند نعمت‌های الهی منفعت‌مند شوند، تصریح کرد: امام سوم شیعیان(ع) مامور می‌شود، دعای طویل عرفه را بخواند تا عرفه نفسه را در برابر عرفه رب قرار دهد. در این روز برای عبادت و خشوع بر درگاه خدای متعال هر دعایی که در دیگر روزها نیز بر آن پافشاری شده است، خوانده شود. در واقع دعاها و زیارت‌های گوناگون به همه روزها و نه یک روز خاص تعلق دارند چون در ربط با شناخت و عبادت پروردگار می باشند.

فهمیدن مضامین دعای عرفه برای اصلاح جامعه و فرهنگسازی

یزدان پناه با گفتن این که امام حسین(ع) سخن نخست را با دعای عرفه می‌زند و از حج داخل جهاد می‌شود، او گفت: از این دعا می‌توان برای اصلاح جامعه و فرهنگ‌سازی در عرصه‌های گوناگون منفعت برد. از این رو بهتر است تا مفاهیم و مضامین این دعا را استخراج و به گفتن فرهنگ در جامعه منفعت گیری کنیم. معانی این دعا به اندازه‌ای قشنگ و راه‌گشاست که مسیر زندگی را هموار میکند. دعای عرفه از عرفان نفس اغاز و به عرفان خدا ختم می شود.

به حرف های وی، دعا یک زمان استثنایی و بزرگترین پیشنهاد پروردگار در قرآن کریم به انسان است. باید از هر شرایطی برای ربط با پروردگار و دعا منفعت گیری کرد. امام حسین(ع) در دعایی می‌گوید: خدای متعال نیایش دعاکنندگان را خواهد شد و مانع اندوه‌ها می‌شود و درجات آن را بالا می‌برد و جباران و ستمگران را ریشه کن و سرکوب می‌کند، بعد هیچ معبودی جز او نیست. تا فرهنگ ظلم و ستم حاکم باشد مردم نخواهند توانست به سوی کمال قدم بردارند، به همین جهت یکی از سنت‌های الهی در طول تاریخ مجازات ستم پیشگان بوده است.

زیاد تر بخوانید: 

اعمال روز عرفه چیست؟

اعمال روز عرفه/ذکر معروف روز عرفه چیست؟

اینفوگرافیک/اعمال روز عرفه

آشکارترین حاضر

این استاد تاریخ با گفتن این که امام حسین(ع) در این مناجات عاشقانه و عارفانه چنان سخن می‌گوید که دل هر حقیقت جوی عارف را به شوق می‌آورد، او گفت: آن حضرت(ع) با زیباترین واژه‌های عرفانی راز و نیاز کرده و عالی‌ترین ربط انسان با خدا را به نمایش می‌گذارد. امام(ع) در فرازی معرفت و رسیدن به خدا را به وسیله ذات مقدسش گفتن می‌کند و برهان صدیقین را به انسان‌های خداجود و حکمای سعادت طلب می‌آموزد و این همان از خدا به خدا رسیدن است که مقام سلوک، وصول، شهود و ورود به وادی ایمن الهی را به سالکان حقیقت مشخص می کند.