آیا زمین در قبل حلقه‌ای همانند زحل داشته است؟_دلچسب

دانشمندان در نظریه جدیدی نقل کرده‌اند که امکان پذیر در قبل‌های دور، زمین نیز همانند زحل، حلقه‌ای به دور خود داشته باشد. این حلقه‌ باقی مانده سیارکی بوده که نزدیک به ۴۶۶ میلیون سال پیش به زمین نزدیک شده و تحت تأثیر گرانش، تکه‌تکه شده است.

بر پایه فرضیه جدیدی که درمورد تاریخچه پیدایش زمین نقل شده، نزدیک به ۴۶۶ میلیون سال پیش، سیارک بزرگی به‌اندازه‌کافی به زمین نزدیک شده، در تاثییر گرانش سیاره خُرد شده و حلقه‌ای را به دور زمین به وجود اورده است. این حلقه به گمان زیادً برای زمان طویل به دور زمین چرخیده و با تشکیل سایه و مسدود کردن نور خورشید، بر آب‌وهوای زمین تأثیر گذاشته است.

به حرف های «اندی تامکینز» و همکارانش در دانشگاه مانش استرالیا که این نظریه را نقل کرده‌اند، به گمان زیادً حلقه زمین برای ده‌ها میلیون سال باقی مانده و تأثیر قابل‌توجهی بر آب‌وهوای سیاره داشته است.

حلقه سیاره زمین

ایده مهم این فرضیه بر پایه شواهدی شکل گرفت که نشان می‌داد در نزدیک به ۴۶۶ میلیون سال پیش، تعداد بسیاری شهاب‌سنگ به زمین برخورد کرده است. در این پژوهش، محققان ۲۱ سایت اختصاصی از دهانه‌های برخوردی را در سراسر کره زمین شناسایی کرده‌اند. انگارً این دهانه‌ها بر تاثییر برخورد شهاب‌سنگ‌هایی به‌وجود آمده‌اند که در دوره‌ای به نام «اوج برخورد اردویسین» به زمین سقوط کرده‌اند.

(دوره اردویسین (Ordovician) یکی از دوره‌های زمین‌شناسی است که تقریباً بین ۴۸۵ تا ۴۴۴ میلیون سال پیش رخ داده. تنوع زیستی و گسترش گیاهان و جانوران در خشکی، ازجمله ویژگی‌های این دوره است.)

محققان اعتقاد دارند که این دهانه‌ها در نتیجه سقوط اجرام بزرگی که در مدار زمین بوده‌اند، به‌وجود آمده‌اند. به حرف های آن‌ها، اگرچه دهانه‌های شناسایی‌شده در نقاط گوناگون جغرافیایی می باشند، اما با دقت به حرکت قاره‌ها به‌علت تکتونیک صفحه‌ای، در آن زمان همه آن‌ها در نزدیکی خط استوا بوده‌اند.

تامکینز می‌گوید: «ما محاسبه کرده‌ایم که اگر این دهانه‌ها در نتیجه برخوردهای اتفاقی و غیرمرتبط تشکیل شده باشند، گمان این که همه آن‌ها در آن زمان نزدیک به استوا بوده‌اند، تنها ۱ در ۲۵ میلیون است [که این‌طور نیست].»

محققان می‌گویند این یافته با ویژگی‌های یک حلقه سازگار است. با دقت به این که حلقه‌های سیارات طبق معمولً در مداری حول استوا شکل می‌گیرند، به این علت می‌توان نتیجه گرفت که شهاب‌سنگ‌هایی که این دهانه‌ها را تشکیل کرده‌اند، از حلقه‌ای به دور زمین آمده‌اند.

محققان این چنین در این مطالعه به تحقیقاتی استناد کرده‌اند که نشانه‌های ثابت و مشخصی از شهاب‌سنگ‌ها را در برخی رسوبات سنگ آهک به‌جامانده از دوره اردویسین شناسایی کرده است؛ این رسوبات مربوط به نزدیک به ۴۶۶ میلیون سال پیش و مناطقی می باشند که در قبل نزدیک به استوا بوده‌اند.

این حلقه چطور تشکیل شده است؟

محققان نظر خواهند داد که یک سیارک که به گمان زیادً بیشتر از ۱۲ کیلومتر قطر داشته، آن‌قدر به زمین نزدیک شده که توسط گرانش سیاره تکه‌تکه شده و این حلقه را به وجود اورده است. این چنین سایه‌ای که توسط این حلقه تشکیل شده، امکان پذیر به سردشدن زمین و یخبندانی که سیاره ما در ۵۰۰ میلیون سال قبل پشت‌سر گذاشته، منجر شده باشد.

(در ۵۰۰ میلیون سال قبل، در اواخر دوره اردویسین، زمین دچار یخبندان‌های شدید شد. این یخبندان انقراض تعداد بسیاری از گونه‌های جانواران را در پی داشت.)

تامکینز می‌گوید: «ما نمی‌دانیم که حلقه از زمین چطور به‌نظر می‌رسید، یا چه مقدار نور [خورشید] را مسدود می‌کرد، یا چه مقدار باقی مانده سیارکی در حلقه وجود داشت که دمای زمین را افت دهد.»

به حرف های او، این اتفاق برای سیاراتی که سیارک‌ها را به دام می‌اندازند، غیرمعمول نیست: «فکر می‌شود که زمین تقریباً هر ۱۰ میلیون سال، یک جسم به اندازه یک کیلومتر را به مدار موقتی خود جذب می‌کند.»

داده‌های بیشتری ملزوم است!

مفهومی با گفتن «حد رُوش (Roche limit)» در فیزیک وجود دارد که به فاصله‌ای اطلاق می‌شود که در آن یک جسم کوچک‌تر (همانند یک سیارک یا قمر) به‌علت نیروهای جزرومدی شدید ناشی از گرانش جسم بزرگ‌تر (همانند سیاره) تکه‌تکه و خرد می‌شود. این فاصله به ویژگی‌های فیزیکی (جرم، چگالی، ساختار و…) دو جسم بستگی دارد.

با دقت به این که سیارات کوچک‌تر همانند زمین و مریخ، جاذبه ضعیف‌تری نسبت به سیارات بزرگ‌تر دارند، گمان این که یک سیارک بزرگ به‌قدری به آن‌ها نزدیک شود که از حد روش آن بگذرد و متلاشی شود، زیاد کم است.

به حرف های دانشمندان، برای یک سیارک صلب که به زمین نزدیک می‌شود، حد روش امکان پذیر مقداری بیشتر از ۳۰۰۰ کیلومتر باشد، درحالی‌که سیارکی که از تکه‌های پراکنده راه اندازی شده باشد، در فاصله ۱۵۸۰۰ کیلومتری متلاشی می‌شود.

اگر فکر کنیم که حلقه زمین از باقی مانده یک سیارک راه اندازی شده باشد، این حلقه احتملاً در فاصله‌ای کمتر از ۱۵۸۰۰ کیلومتر از زمین قرار می‌گرفته است (اما این عدد تا این مدت محاسبه و قبول نشده).

«بیرگر اشمیتز» از دانشگاه لوند در سوئد می‌گوید: «نظریه‌ای که این تیم نقل کرده، ایده‌ای تازه و خلاقانه است که برخی مشاهدات را توضیح می‌دهد، اما داده‌ها برای این که قاطعانه بگوییم زمین [در گذشته] حلقه داشته است، تا این مدت کافی نیستند.»

به حرف های اشمیتز، یک راه برای آزمودن این فرضیه، جستجوی ذرات خاصی از سیارک‌ها در دهانه‌های شناسایی‌شده و دیگر رسوبات هم‌سن شبیه است تا بازدید شود که آیا دهانه‌های مرتبط با حلقه یک نشانه آشکار دارند یا خیر.