انتشار کردن«نظام‌نامه مکتب‌خانه‌ها»؛ از سقف پذیرفتن ۳۰ کودک تا ممنوعیت تنبیه بدنی_دلچسب

به گزارش

خبرگزاری موج

  به نقل از سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، اتفاقات «در قاب یک سند» با مقصد معارفه اسناد مهم—و گاه مغفول—گنجینه آرشیوی سازمان طراحی شده و در هر نوبت به یکی از اسناد تاریخی، فرهنگی، اداری یا اجتماعی آرشیو ملی می‌پردازد. 

در یازدهمین شماره، «نظامنامه مکتب‌خانه‌ها» متعلق به اواخر دوره قاجار معارفه می‌شود؛ متنی که در بیستمین جلسه شورای عالی معارف در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۰۳ تصویب و در ۲۹ فروردین ۱۳۰۴ اختصاصی شهر تهران بر کاغذ رسمی وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه به خط نستعلیق خوش‌نویسی و ابلاغ شد.

این نظام‌نامه بر شرایط مکانی مکتب، اخذ مجوز از وزارت معارف، حداقل سن و صلاحیت مکتب‌دار، ممنوعیت تنبیه بدنی، سقف پذیرفتن تا ۳۰ کودک و بازرسی منظم مفتشان پافشاری دارد.

نظامنامه فوق با زبانی ساده و ساختاری منظم، ضوابط تأسیس و اداره مکتب‌خانه‌ها را در ۱۲ ماده اشکار می‌کند؛ از جمله: الزامات مکانی و ساختمانی (وسعت، روشنایی، دوری از رطوبت و فاصله از معابر پررفت‌وآمد)، لزوم اخذ مجوز از وزارت معارف برای تأسیس مکتب، شرایط علمی و اخلاقی مکتب‌دار (سواد نوشتاری و توانایی در سیاق، حداقل سن ۳۰ سال، خوش‌رفتاری، نداشتن سابقه محکومیت)، ممنوعیت تنبیه بدنی و پافشاری بر مراقبت و پرورش همه‌جانبه اطفال.

تعیین سقف ظرفیت هر مکتب تا حداکثر ۳۰ کودک برای ترقی کیفیت آموزش و بازرسی منظم مفتشان از جنبه‌های آموزشی و حالت ظاهری مکاتب از دیگر موارد این سند است.

در ماده پایانی تصریح شده است که این نظام‌نامه برای شهر تهران تدوین شده است. اهمیت این سند در آن است که سیاست‌های نهاد متولی آموزش را در دوره گذار از مکتب‌خانه به مدرسه مشخص می کند؛ دوره‌ای که با شکل‌گیری «انجمن معارف» (۱۲۷۵) و تصویب «قانون اساسی فرهنگ» (۱۲۹۰) مسیر استانداردسازی آموزش عمومی را هموار کرد.

این سند مورد قیمت با شماره بایگانی ۲۷۸۷۵-۲۹۷ در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود.