لاستیک تیوبلس (Tubeless Tire) نسل تازه‌ای از تایرهاست که بدون وجود تیوب، خود نقش مخزن هوا را بر عهده می‌گیرد. این نوع لاستیک به دلیل پایداری بهتر، کاهش احتمال خوابیدن ناگهانی باد و کاربری راحت، در میان انواع تایر جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است.
ساختار تایر تیوبلس
در ظاهر، تایر تیوبلس از نظر فرم کلی شباهت زیادی به لاستیک‌های معمولی دارد؛ تفاوت اصلی در بخش داخلی آن است. لایه‌ای بسیار نازک از بوتیل (نوعی لاستیک حاصل از پلیمریزاسیون ایزوبوتیل) جداره داخلی تایر را کاملاً آب‌بندی می‌کند. همین لایه همان چیزی است که در تیوب‌های قدیمی دیده می‌شد، اما این‌بار مستقیماً روی بدنه تایر قرار گرفته و مانع خروج هوا می‌شود.
چون خود لاستیک و رینگ یک محفظه هوابند تشکیل می‌دهند، دیگر احتیاجی به وجود تیوب یا روبان لاستیکی دور چرخ نیست. علاوه بر این، برخلاف تایرهای تیوب‌دار که نیاز به رینگ چندتکه داشتند، تایر تیوبلس روی رینگ‌های یکپارچه نیز به‌راحتی نصب می‌شود.
عملکرد لاستیک تیوبلس
در تایرهای معمولی، ورود یک جسم تیز مانند میخ، هم تیوب و هم بدنه لاستیک را سوراخ کرده و هوا با سرعت زیاد تخلیه می‌شود. اما در تایر تیوبلس، لایه داخلی بوتیل در اطراف جسم خارجی جمع شده و مسیر خروج هوا را می‌بندد. در بسیاری از موارد خود میخ مانند یک درپوش عمل می‌کند و افت باد بسیار آهسته رخ می‌دهد.
یک تایر تیوبلس استاندارد در حالت عادی روزانه حدود ۰٫۲۵ اتمسفر افت باد دارد. اگر مقدار از این بیشتر شد، ابتدا باید از سالم بودن و سفتی درپوش سوپاپ مطمئن شد و سپس احتمال پنچری بررسی شود.
مزایای تایر تیوبلس
برتری‌های تایرهای تیوبلس باعث شده بسیاری از خودروها و دوچرخه‌ها به سمت این نوع لاستیک حرکت کنند:
نصب آن ساده‌تر از تایرهای تیوب‌دار است.
به دلیل حذف تیوب، وزن مجموعه چرخ کمتر می‌شود.
تعداد قطعات کاهش یافته و تعمیرات سریع‌تر انجام می‌شود.
افزایش عمر تسمه (Bead) به علت انتقال حرارت کمتر از سیستم ترمز.
دوام بیشتر دیواره جانبی و سطح آج تایر.
بهبود تعادل در پیچ‌ها به‌دلیل کاهش ارتفاع مقطع تایر.
احتمال ترکیدن ناگهانی لاستیک در حادثه پنچری تقریباً از بین می‌رود.
زمان بیشتری بین پنچری و خالی شدن کامل باد وجود دارد، بنابراین رسیدن به تعمیرگاه راحت‌تر خواهد بود.
ضربات ناشی از دست‌اندازها کمتر به سیستم تعلیق منتقل می‌شود.
به دلیل ساختار یکپارچه، پنچری ریز و نفوذ اجسام کوچک از کناره‌ها عملاً رخ نمی‌دهد.
معایب تایر تیوبلس
قیمت بالاتر نسبت به تایرهای معمولی.
بعضی مواقع برای نصب نیاز به تلمبه یا پمپ باد قوی است.
نگهداری دقیق‌تری لازم دارد و هر چند وقت یک‌بار باید درزگیری و نظافت داخلی آن انجام شود.
نکات مهم هنگام استفاده
برای نصب تایر تیوبلس باید از نوار مخصوص طوقه و درزگیر مناسب استفاده شود. معمولاً سوپاپ‌های مورد استفاده از نوع پرستا هستند که قطر کمتر و مقاومت بیشتری دارند.
در دوچرخه و موتورسیلکت نیز هر چند ماه یک‌بار بهتر است طوقه و لبه‌های داخلی لاستیک کاملاً تمیز و دوباره درزبندی شوند. همچنین اگر برای برطرف کردن سوراخ‌ها از مواد درزگیر استفاده می‌کنید، باید تا مدتی از تماس بخش ترمیم‌شده با گرد و خاک جلوگیری شود.
انتخاب تایر مناسب کاملاً وابسته به نوع استفاده، وزن وسیله، مسیرهایی که طی می‌کنید و کیفیت رینگ است.
روش پنچرگیری لاستیک تیوبلس
ابتدا لاستیک را باد کنید.
با کف صابون محل خروج هوا را پیدا کنید.
اگر میخ یا جسمی داخل لاستیک است، آن را با سیم‌چین بیرون بکشید.
سوراخ ایجادشده را با ابزار مخصوص کمی باز کنید تا آماده دریافت نخ پنچری شود.
نخ پنچری را از ابزار مشابه درفش رد کرده و وارد سوراخ تایر کنید.
پس از فرو رفتن کامل، ابزار را به‌آرامی بچرخانید و بیرون بکشید. نخ در پشت لاستیک گره می‌خورد و مسیر هوا را می‌بندد.
اضافه نخ بیرون‌مانده را قیچی کنید.
نکته حیاتی:
اگر سوراخ روی کناره لاستیک باشد، نخ‌زدن هیچ فایده‌ای ندارد. در این ناحیه سیم تقویتی وجود ندارد و هرگونه فشار بیشتر باعث پارگی تایر می‌شود. در چنین شرایطی باید لاستیک حتماً آپارات شود.
نکات کلیدی برای انتخاب رینگ مناسب
۶ نکته زیر را همیشه در نظر داشته باشید:
- کارشناسان توصیه می‌کنند هنگام انتخاب رینگ به موارد زیر دقت کنید:
- همخوانی کامل رینگ با نوع لاستیک (تیوبلس یا تیوب‌دار) و استاندارد خودرو.
- استفاده نکردن از رینگ‌های تاب‌دار، جوشکاری‌شده یا زنگ‌زده.
- سالم بودن لبه رینگ جایی که تایر روی آن می‌نشیند.
- پرهیز از هرگونه تغییر مانند سنگ‌زدن یا تراشکاری روی لبه رینگ.
- بررسی بخش سوراخ پیچ‌ها؛ این ناحیه سطحی کروی‌شکل دارد و اگر صاف شده باشد، رینگ قابل‌استفاده نیست.
