در این روزهای سال که هم در ماه رمضان و هم در تعطیلات نوروز به سر می‌بریم، بسیاری از افرادی که برای انجام عمل‌های زیبایی در تعطیلات برنامه‌ریزی کرده‌اند، با یک سوال مهم روبه‌رو می‌شوند: آیا انجام عمل‌های زیبایی در ایام روزه‌داری اشکال شرعی دارد؟
برخی نگران باطل شدن روزه‌شان هستند و برخی دیگر به دنبال زمان مناسب برای انجام این نوع جراحی‌ها در این ماه خاص می‌گردند. در این مطلب از دلچسب، به بررسی فقهی و پزشکی این موضوع می‌پردازیم تا اگر شما هم قصد انجام عمل‌هایی مثل جراحی بینی، کاشت مو، جراحی زیبایی بدن یا خدمات دندانپزشکی دارید، با خیال راحت و اطلاعات کامل تصمیم بگیرید.
احکام عمل بینی در ماه رمضان
یکی از پرطرفدارترین عمل‌های زیبایی که در ماه رمضان هم متقاضیان خاص خودش را دارد، جراحی زیبایی بینی (رینوپلاستی) است. اما آیا عمل بینی در ماه رمضان از نظر شرعی مجاز است؟ آیا باعث بطلان روزه می‌شود؟ برای دانستن حکم عمل بینی در ماه رمضان، می‌توانید تحلیل فقهی مفصل مربوط به عمل بینی در ماه رمضان را در سایت ایکنا بخوانید.
به گفته ایکنا، سایت خبرگزاری بین‌المللی قرآن، حکم شرعی عمل بینی در ماه مبارک رمضان به این صورت است که «اگر عمل جراحی بینی فقط برای زیبایی باشد و تاخیر آن تا بعد از رمضان ممکن باشد، انجام آن در ماه رمضان بدون ضرورت شرعی، مکروه است، اما حرام نیست. اما اگر پزشک تأیید کند که جراحی به دلیل مشکلات تنفسی، انحراف شدید بینی، یا مشکلاتی که به سلامت مرتبط است، ضروری است، در این حالت، افطار روزه جایز و بدون کفاره خواهد بود.».
در واقع، نیت فرد از انجام جراحی و ضرورت یا عدم ضرورت آن نقش مهمی در حکم شرعی دارد. بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند اگر عمل صرفاً جنبه زیبایی دارد، بهتر است تا بعد از ماه رمضان به تعویق بیفتد. اما در موارد درمانی، مشورت با پزشک و مرجع تقلید، بهترین راه برای گرفتن تصمیمی آگاهانه و شرعی است. همچنین، باید توجه داشت که حتی عمل‌هایی که نیاز به بیهوشی ندارند، اگر باعث ضعف مفرط یا بروز عوارض جدی شوند، می‌توانند بر صحت روزه تأثیر بگذارند.
احکام کاشت مو در ماه رمضان
در کنار جراحی بینی، کاشت مو در ماه رمضان هم یکی دیگر از موضوعاتی‌ست که ذهن زیباجویان را درگیر می‌کند. آیا انجام چنین عملی، روزه را باطل می‌کند یا خیر؟ به نقل از خبرگزاری ایونا: «از نظر فقهی، کاشت مو فی‌نفسه امری جایز است؛ اما انجام آن در ماه رمضان، زمانی که فرد روزه‌دار است، بستگی به تأثیر آن بر صحت روزه دارد. برخی مراجع تقلید معتقدند که اگر کاشت مو در ماه رمضان با بی‌حسی موضعی انجام شود و ماده‌ای که به بدن تزریق می‌شود مغذی نباشد، تاثیری بر روزه ندارد».
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که فرایند کاشت مو معمولاً زمان‌بر است و گاهی با درد یا ضعف جسمی همراه می‌شود. اگر قرار باشد این موارد موجب ناتوانی در ادامه روزه‌داری شوند، بهتر است زمان انجام آن به بعد از ماه رمضان موکول شود. البته بسیاری از کلینیک‌های تخصصی، گزینه‌هایی مانند نوبت عصر یا بعد از افطار را نیز برای خدمات خود در نظر می‌گیرند تا مشکلی از نظر شرعی یا جسمی پیش نیاید. این انتخاب می‌تواند راهکاری مناسب برای افرادی باشد که به هر دلیل نمی‌خواهند برنامه زیبایی‌شان را به تعویق بیندازند. بنابراین اگر قصد دارید در ایام روزه‌داری برای کاشت مو اقدام کنید، مشورت با پزشک و در نظر گرفتن نظر مرجع تقلید می‌تواند به تصمیم‌گیری درست کمک کند.
احکام مراجعه به دندانپزشکی در ماه رمضان
مراجعه به دندانپزشک در ایام روزه‌داری هم از آن دسته موضوعاتی‌ست که همواره با پرسش و تردید همراه بوده است. خیلی‌ها نمی‌دانند آیا خدمات دندانپزشکی در ماه رمضان باعث باطل شدن روزه می‌شود یا خیر. سایت راسخون، سامانه‌ای فعال تحت نظر معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه، در مقاله‌ای جامع، این موضوع را با استناد به نظر مراجع تقلید چون آیت‌‍‌الله خامنه‌ای بررسی کرده است:
«استفاده از آمپول‌هایی که برای بی‌حسی به کار می‌رود برای روزه‌دار مانعی ندارد. در انجام کارهای دندانپزشکی از قبیل کشیدن دندان، عصب‌کشی، بی‌حسی، پر کردن نیز اگر چیزی وارد حلق نشود، روزه صحیح است.» در نتیجه، اگر در ماه رمضان مجبور به درمان دندان هستید، با رعایت ملاحظات بهداشتی و جلوگیری از ورود مواد به حلق، جای نگرانی از نظر شرعی وجود ندارد.
احکام عمل‌های زیبایی بدن در ماه رمضان
در کنار جراحی‌های رایج مانند عمل بینی یا درمان‌های دندانپزشکی، برخی افراد در ماه رمضان سراغ عمل زیبایی بدن مثل لیپوماتیک، ابدومینوپلاستی یا لیفت قسمت‌های مختلف بدن نیز می‌روند. اما آیا چنین جراحی‌هایی در ایام روزه‌داری ایرادی دارند؟ برای یافتن پاسخ این سوال به خبرگزاری دانا، یکی از فعال‌ترین سامانه‌های خبرگزاری در کشور مراجعه کردیم. طبق گفته از این رسانه:
«در فقه اسلامی، اصل بر جواز هر عمل است مگر آنکه دلیلی بر حرمت یا کراهت آن وجود داشته باشد. یعنی اگر انجام عمل زیبایی منجر به فعل حرامی مانند ضرر رساندن به بدن، تغییر خلقت خداوند به معنای تحریف یا اسراف بیش از حد نشود، به خودی خود اشکالی ندارد. از این رو، انجام عمل‌های زیبایی در ماه رمضان به خودی خود اشکالی ندارد».
با این تفاسیر، در رابطه با حکم عمل زیبایی بدن در ماه رمضان، مثل سایر عمل‌های زیبایی دیگر می‌توان گفت شرط اصلی این است که جراحی باعث ضعف مفرط، خطر پزشکی یا بطلان روزه نشود. اگر چنین احتمالی وجود دارد، انجام عمل پس از افطار یا تعویق آن به پایان ماه رمضان، تصمیمی معقول‌تر خواهد بود.
چرا برخی افراد ماه رمضان را برای عمل‌های زیبایی انتخاب می‌کنند؟
ماه رمضان به دلایل مختلف، برای بسیاری از زیباجویان به زمانی مناسب برای انجام عمل‌های زیبایی تبدیل شده است. هم‌زمانی این ماه با تعطیلات نوروز، کاهش ساعت کاری یا فشار کاری در مشاغل اداری و امکان استفاده از مرخصی‌های کاری، شرایطی را فراهم می‌کند که افراد بتوانند با آسودگی بیشتری دوران نقاهت را طی کنند.
در نهایت فراموش نکنید که هرچند ماه رمضان می‌تواند از نظر برنامه‌ریزی زمانی ایده‌آل برای اقدام به جراحی زیبایی باشد، اما توجه به شرایط بدنی، توان جسمی برای تحمل جراحی در حالت روزه‌داری و لزوم رعایت احکام شرعی مرتبط، از اصولی‌ست که نباید نادیده گرفته شوند. مشورت با پزشک و مرجع تقلید، پیش‌نیاز یک تصمیم‌گیری آگاهانه در این زمینه است.
نتیجه‌گیری
با توجه به بررسی‌های فقهی و پزشکی انجام‌شده، می‌توان گفت انجام عمل‌های زیبایی در ماه رمضان از نظر شرعی در اصل جایز است، اما باید به چند نکته مهم توجه کرد:
- ابتدا اینکه نوع عمل (زیبایی صرف یا درمانی) و ضرورت انجام آن، در حکم شرعی آن تأثیرگذار است. اگر عمل فقط برای زیبایی باشد و ضرورتی نداشته باشد، انجام آن در زمان روزه‌داری مکروه است و بهتر است به بعد از ماه موکول شود. اما اگر عمل جنبه درمانی داشته باشد و تاخیر آن ممکن نباشد، حتی افطار روزه با تشخیص پزشک جایز است.
- نکته دوم اینکه برخی اقدامات مانند کاشت مو یا خدمات دندانپزشکی، اگر با رعایت موارد شرعی و بهداشتی انجام شوند (مثلاً چیزی وارد حلق نشود یا ماده بی‌حسی مغذی نباشد)، تأثیری بر روزه ندارند.
- اگر همچنان تردید دارید، بهترین راه برای اطمینان از صحت تصمیم، مشورت مرجع تقلیدتان است.
- در نهایت انتخاب زمان مناسب مانند رزرو نوبت‌های عصر و پس از افطار می‌تواند هم سلامت جسمی و هم احکام شرعی روزه را تضمین کند.
اگر قصد انجام عمل زیبایی در این ماه مبارک را دارید، با آگاهی کامل، بدون اضطراب و با رعایت ملاحظات لازم، تصمیم‌گیری کنید.