جامعه امروز ایران، بیشتر از هر زمان به تفکر انتقادی نیاز دارد_دلچسب

به گزارش

خبرگزاری موج

، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد در آیین اختتامیه مرحله کشوری سیزدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران که در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد، با پافشاری بر الزام او مباحثه در جامعه ایران، تصریح کرد: امروز بیشتر از هر زمان فرد دیگر به علتاو مباحثه نیاز داریم؛ چراکه تعداد بسیاری از مسائل فرهنگی، اخلاقی، علمی و اجتماعی ما بدون آن قابل حل نیست.

سیدعباس صالحی با اشاره به اهمیت رویدادهای علمی و فرهنگی همچون مسابقات و اجلاس‌های دانشجویی اظهار داشت: برای بنده توفیقی است که در این مراسم پایانی وجود دارم. پیش از این نیز در روز دانشجو در بندرعباس شرکت کرده و در یک مناظره دانشجویی پرشور وجود داشتم. این برنامه‌ها به علت تمرکز بر مقوله او مباحثه برای من حائز اهمیت‌اند.

او گفت: جهاد دانشگاهی با استمرار این برنامه‌ها در سال‌های متوالی، به یک نیاز مهم جامعه جواب داده است و من به سهم خود به گفتن یک شهروند ایرانی سپاسگزارم؛ چراکه جامعه ما از جهات گوناگون، به‌اختصاصی از منظر علمی و معرفت‌شناسانه، نیازمند او گفت‌وگوست.

این مقام مسئول با گفتن این که تفکر در ایران دچار آفت‌هایی چون حافظه‌محوری و تصویرزدگی شده است، اظهار کرد: اگر بخواهیم بازگشتی به تفکر داشته باشیم، باید از مسیر او مباحثه عبور کنیم. تفکر انتقادی محصول یک فرآیند او گفت‌وگوست؛ یعنی بشنویم، بازدید کنیم و به‌راحتی نپذیریم.

صالحی تصریح کرد: تفکر انتقادی نیاز جامعه امروز ایران است؛ به‌اختصاصی در عصری که با حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات روبه رو‌ایم. او مباحثه عمق و انبساط وجود انسانی را شکل می‌دهد و انسان را از انقباض وجودی رهایی می‌بخشد.

وی با انتقاد از گرایش‌های فردگرایانه و عدم ربط سازنده با دیگران پافشاری کرد: ما امروز دچار فردگرایی‌های منقبض شده‌ایم. حتی اگر با فرد دیگر او مباحثه می‌کنیم، در حاشیه است. انسان بدون او مباحثه، انسان قبض‌شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی او گفت: تعداد بسیاری از فضیلت‌های اخلاقی در مسیر او مباحثه شکل می‌گیرد؛ از جمله تحمل، سعه‌صدر، ادب و قوت شنیدن. انسانی که گوش می‌دهد، بیشتر از آن‌که سخن بگوید، به اخلاق انسانی نزدیک‌تر است.

صالحی در ادامه افزود: او مباحثه نقشی حیاتی در همبستگی اجتماعی، وفاق ملی و افت تنش‌های اجتماعی در همه سطوح، از خانواده تا سطح ملی دارد. توانایی او مباحثه، دانستن چگونگی برقراری ربط و نهادینه‌سازی آن، لازمه زیست اجتماعی در روزگار ماست.

وی با پافشاری بر تحکیم نهادهای فرهنگی او گفت‌وگومحور اظهار داشت: بذری که کاشته شده، نیازمند مراقبت و رشد مستمر است. این نهادها باید هر سال پویاتر شوند و قلمه‌های جدیدی از آن‌ها جوانه بزند.

صالحی در ادامه سخنان خود با اشاره به سالروز شهادت امام جواد(ع) او گفت: امام رضا(ع) به‌علت شرایط خاص دوران امامت خود، به امام او مباحثه مشهورند. ایشان علت، اخلاق و ادبیات او مباحثه را تبیین کردند. در کتاب حدیثی الاحتجاج بیشترین مناظرات از امام رضا(ع) نقل شده است؛ به‌طوری‌که مورخان و محدثان تعداد سؤالات نقل‌شده از ایشان را بیشتر از ۲۰ هزار مورد ذکر کرده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: امام رضا(ع) گوهر زرّین ایران عزیزند و با لیاقت است صفات ایشان، به‌اختصاصی در حوزه او مباحثه، در جامعه امروز ما الگو قرار گیرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به سالروز شهادت امام جواد(ع) و با مقصد متبرک شدن جلسه، به نکاتی از سیره امام رضا(ع) در حوزه مناظرات و ادب او مباحثه پرداخت و او گفت: علتمعرفتی و ادب او مباحثه در کلمات و مناظرات امام رضا(ع) زیاد قابل تأمل است. از این رو، امروز به‌مناسبت این روز و نیز به‌علت ربط معنوی بین امام جواد(ع) و پدر بزرگوارشان، نکاتی را از سبک او گفت‌وگوهای امام رضا(ع) گفتن می‌کنم.

وی با اشاره به مثالای از ادب او مباحثه در مناظرات امام رضا(ع) گفت: در یکی از مناظرات که مأمون عباسی نیز در آن وجود داشت، هنگامی فرد روبه رو در حال گفتن دیدگاه خود می بود، مأمون تصمیم داشت سخن او را قطع کند. اما امام رضا(ع) او را نهی کردند و فرمودند اجازه بدهد فرد روبه رو صحبتش را به آخر رساند.

صالحی در ادامه گفت: این حرکت به ما می‌آموزد که در علتاو مباحثه، نباید سخن فرد دیگر را قطع کرد. اگر ما عادت کنیم به این که سخن فرد روبه رو را بشنویم و اجازه دهیم کامل گفتن شود، تعداد بسیاری از تنش‌ها در خانواده و جامعه حل خواهد شد.

وزیر فرهنگ با اشاره به دیگر مثالای از ادب ارتباطی امام رضا(ع) اظهار داشت: هنگامی در مناظره‌ای حس می‌کردند فرد روبه رو دیگر حرفی برای گفتن ندارد، هیچ زمان او را تحقیر نمی‌کردند یا به اصلاح ضربه فنی نمی‌زدند. بلکه محترمانه مسیر او مباحثه را تحول می‌دادند.

او گفت: او مباحثه قرار نیست برای نابود کردن فرد روبه رو باشد. مقصد، ترکیب‌سازی اندیشه‌ها است، نه حذف فرد دیگر. این ادب او مباحثه به‌وضوح در مناظرات امام رضا(ع) نمایان است.

صالحی در ادامه او گفت: در یکی از مناظرات، هنگامی که فرد روبه رو دچار ضعف استدلال شده می بود و جمع حاضر به او خندیدند، امام رضا(ع) حاضران را توبیخ کردند و فرمودند که اینجا جای تمسخر و مفتضح کردن فردی نیست. این مسئله، احترام به کرامت انسانی حتی در مناظرات فکری را یادآور می‌شود.

وی با اشاره به یکی از مناظرات با مخالفان دین اسلام اظهار داشت: امام رضا(ع) در آن جلسه فرمودند: «إن فیکم أحداً یُخالِفُ الإسلام و أراد أن یُفصح، فَلْیُفصح غیر مُحتَشِم»؛ یعنی اگر در بین شما فردی هست که ناموافق اسلام است و می‌خواهد نظرش را گفتن کند، بدون لکنت و بدون خجالت این کار را انجام دهد.

صالحی افزود: این همان مسئله‌ای است که شهید مطهری نیز بر آن پافشاری کرده‌اند؛ این که سنت او مباحثه در اسلام، به‌اختصاصی در احتجاجات حضرت رضا(ع)، فضایی آزاد و منطقی را برای مطرح دیدگاه‌ها فراهم می‌کرده است. مطمعن به علت، مکتب اسلام را از ترساندن مردم از تفکر بازمی‌داشت.

این مقام مسئول در ادامه با اشاره به یکی از جلسات مناظره دانشجویی او گفت: در آن جلسه، نوشته زیاد داغ و سیاسی می بود. اما انصافاً او مباحثه به‌خوبی برگزار شد. هنگامی نوبت من شد، به دوستان گفتم که حتی درمورد خط‌قرمزترین موضوعات نیز می‌توان با مراعات علتو ادب او مباحثه کرد و آن را به موضوعی دلنشین برای شنیدن تبدیل نمود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آخر سخنان خود با تقدیر از برگزارکنندگان این نشست‌ها اظهار داشت: امیدوارم مسیر او مباحثه در ایران گرامی ما گسترده‌تر، عمیق‌تر، با خطوط قرمز کمتر و با علتو ادب زیاد تر ادامه یابد.

وی خطاب به دانشجویان حاضر او گفت: از این که این مسیر را با جدیت جستوجو کردید، سپاسگزارم. آن مناظره‌ای که دیدم، پُرهیجان و پُرچالش می بود، اما نشان داد این توانایی نباید با پیروزی یا ناکامی به آخر برسد، بلکه باید ادامه اشکار کند، گسترش یابد و به فرهنگ او مباحثه در بین نسل شما تبدیل شود.