از شهاب تا فتاح؛ با موشک‌های بالستیک ایران آشنا شوید_دلچسب

برنامه موشکی ایران که بعد از جنگ ایران و عراق و با مقصد تشکیل بازدارندگی دفاعی گسترش یافت، امروزه به گفتن یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین زرادخانه‌های موشکی در خاورمیانه شناخته می‌شود. این برنامه که از موشک‌های بالستیک مختصر‌برد تا ماهواره‌برهای بلندپرواز را شامل می‌شود، ستون فقرات دکترین دفاعی ایران را راه اندازی می‌دهد و مورد دقت تحلیل‌گران نظامی جهان بوده است.

موشک‌های بالستیک موشک‌هایی هدایت‌شونده می باشند که بعد از شلیک، با نیروی موتور خود تا ارتفاع بسیاری اوج می‌گیرند و سپس با منفعت گیری از نیروی جاذبه زمین و با هدایت سامانه‌های پیشرفته، مسیر باقی‌مانده را به سمت مقصد طی می‌کنند. ایران در دهه‌های تازه پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه، از جمله در دستیابی به فناوری سوخت جامد، افزایش دیدنی برد و دقت نقطه‌زنی، و گسترش سیستم‌های پرتاب متحرک و پدافندی داشته است.

در ادامه به بخشی از زرادخانه موشک‌های بالستیک ایران نگاهی می‌اندازیم.

موشک‌های بالستیک مختصر‌برد

این موشک‌ها برای اهداف تاکتیکی و منطقه‌ای طراحی شده‌اند و یکی از مهره‌های مهم نقطه‌زنی ایران در نبردهای نزدیک را راه اندازی خواهند داد.

موشک شهاب ۱ و ۲

شهاب ۱ و ۲ مثالهای مهندسی معکوس و گسترش‌یافته موشک‌های اسکاد می باشند. شهاب ۱ با برد نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر و شهاب ۲ با برد نزدیک به ۵۰۰ کیلومتر، از اولین موشک‌های بالستیک ایران بودند که در دوران جنگ ایران و عراق و بعد از آن، نقش مهمی در توان دفاعی سرزمین ایفا کردند.

خانواده موشک فاتح (فاتح ۱۱۰، ذوالفقار و دزفول)

خانواده فاتح، نماد دقت در صنعت موشکی ایران است.

• فاتح ۱۱۰: یک موشک تک‌مرحله‌ای سوخت جامد که به علت دقت زیاد بالای خود شهرت دارد. نسل‌های گوناگون آن بردی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر دارند.
• ذوالفقار: نسخه‌ای دوربردتر از فاتح با برد ۷۰۰ کیلومتر.
• دزفول: نسخه‌ای دیگر با برد ۱۰۰۰ کیلومتر که توان نقطه‌زنی ایران را به شکل قابل توجهی افزایش داده است.

موشک‌های بالستیک بین‌برد

این دسته از موشک‌ها نقش مهمی در توان بازدارندگی راهبردی ایران برعهده دارند و قادرند اهدافی را در شعاع وسیعی در منطقه خاورمیانه و قسمت‌هایی از اروپا پوشش دهند.

موشک سجیل

موشک سجیل یکی از گسترش یافتهترین و با اهمیت ترین دستاوردهای موشکی ایران به حساب می اید. این موشک دو مرحله‌ای، اولین موشک بالستیک بین‌برد ایران با سوخت جامد است. منفعت گیری از سوخت جامد مزایای تعداد بسیاری از جمله افت زمان آماده‌سازی برای پرتاب به چند دقیقه، افزایش مانورپذیری و سهولت در نگهداری را به همراه دارد. برد موشک سجیل بین ۲ هزار تا ۲۵۰۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود.

موشک خرمشهر (خیبر)

موشک خرمشهر که نسل چهارم آن با نام خیبر نیز شناخته می‌شود، یکی از قدرتمندترین موشک‌های بالستیک سوخت مایع ایران با برد ۲ هزار کیلومتر است. این موشک قابلیت حمل سرجنگی زیاد سنگین تا ۱۵۰۰ کیلوگرم را دارد و می‌تواند به‌جای یک کلاهک، چندین کلاهک یا مجموعه بمبلت (ریزبمب) حمل کند تا اهداف بسیاری را در یک منطقه نابود کند.

موشک عماد و قدر

این دو موشک، مثالهای ارتقایافته و گسترش یافتهتر شهاب ۳ می باشند. موشک قدر با بردی تا ۱۹۵۰ کیلومتر، از دقت بالاتری برخوردار است. موشک عماد با برد ۱۷۰۰ کیلومتر، اولین موشک بالستیک دوربرد ایران با قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت است که این ویژگی، دقت نقطه‌زنی بسیار‌ای به آن می‌دهد.

موشک حاج قاسم

این موشک بالستیک سوخت جامد که به یاد سردار «قاسم سلیمانی» نام‌گذاری شده، با برد ۱۴۰۰ کیلومتر، یکی از دقیق‌ترین موشک‌های تاکتیکی ایران است. این موشک با سرجنگی جداشونده و هدایت‌پذیر، قابلیت عبور از سامانه‌های پدافندی را دارد و می‌تواند اهداف را با خطای کمتر از ۱۰ متر مورد اصابت قرار دهد.

موشک فتاح (هایپرسونیک)

موشک فتاح، یک دستاورد انقلابی و اولین موشک هایپرسونیک (ابرفراصوت) ایران است. این موشک با برد ۱۴۰۰ کیلومتر و سرعتی بین ۱۳ تا ۱۵ ماخ، به یک سرجنگی مانوردهنده تجهیزاست که می‌تواند بعد از خروج از جو، با شدت زیاد بالا مسیر خود را تحول دهد و از همه سامانه‌های پدافند موشکی حاضر عبور کند.

موشک عاشورا و فجر ۳

موشک عاشورا یک موشک بین‌برد دو مرحله‌ای با سوخت جامد و برد نزدیک به ۲ هزار تا ۲۵۰۰ کیلومتر است که به گفتن جانشین پیشرفته شهاب ۳ گسترش یافته است. اطلاعات فنی فجر ۳ محدود است، اما حرف های می‌شود این موشک با برد تخمینی ۲۵۰۰ کیلومتر، دارای قابلیت حمل کلاهک‌های چندگانه (MRV) برای مقابله با سپرهای دفاعی است.

موشک‌های بالستیک دوربرد

این دسته شامل پروژه‌های استراتژیک و ماهواره‌برهایی با برد زیاد بالا است که توانایی رسیدن به اهداف در فواصل دور و قرار دادن ماهواره در مدار زمین را دارند. فناوری این پرتابگرها ربط نزدیکی با موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (ICBM) دارد.

موشک شهاب ۴، ۵ و ۶

این سه پروژه به گفتن نسل‌های بعدی خانواده شهاب، با مقصد دستیابی به بردهای زیاد بلندتر تعریف شده‌اند. شهاب ۴ به گفتن یک موشک با قابلیت حمل ماهواره توصیف شده است. اطلاعات عمومی درمورد شهاب ۵ و شهاب ۶ (کوثر) زیاد محدود است، اما گمان می‌رود این پروژه‌ها با مقصد گسترش موشک‌های بالستیک قاره‌پیما با برد بیشتر از ۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر باشند.

ماهواره‌بر سفیر

سفیر یک پرتابگر فضایی دومرحله‌ای با سوخت مایع است که برای قراردادن ماهواره‌های کوچک در مدار پایین زمین (LEO) طراحی شده است. این ماهواره‌بر در سال ۱۳۸۷ موفق شد اولین ماهواره بومی ایران، یعنی ماهواره امید، را با پیروزی در مدار زمین قرار دهد و ایران را به جمع کشورهای دارای توانایی پرتاب جدا گانه ماهواره داخل کند.

ماهواره‌بر سیمرغ و قائم

این دو، نسل‌های جدیدتر و پرقدرت پرتابگرهای فضایی ایران می باشند. سیمرغ، که به آن سفیر-۲ نیز حرف های می‌شود، قادر است ماهواره‌های سنگین‌تری را در مدارهای بالاتر قرار دهد. قائم ۱۰۰ نیز اولین ماهواره‌بر سه مرحله‌ای سوخت جامد ایران است که می‌تواند ماهواره‌ای با وزن ۸۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار دهد و گامی مهم در جهت دستیابی به مدارهای بالاتر همانند مدار ۳۶ هزار کیلومتری (GEO) محسوب می‌شود.

موشک بالستیک ضدکشتی

این دسته از موشک‌ها، یک نوآوری استراتژیک برای مقابله با تهدیدات دریایی می باشند و توانایی مقصد قرار دادن شناورهای بزرگ متحرک را از فاصله دور دارند.

موشک خلیج فارس

موشک خلیج فارس یک موشک بالستیک ضد کشتی مافوق صوت و تک‌مرحله‌ای با سوخت جامد است. این موشک که بر پایه پلتفرم فاتح ۱۱۰ گسترش یافته، به یک جستجوگر اپتیکی مجهزشده که به آن اجازه می‌دهد تا در فاز نهایی دعوا، شناورهای متحرک دشمن (همانند ناوهای هواپیمابر) را با دقت بالایی شناسایی کند و مقصد قرار دهد. برد این موشک نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر است و به گفتن یک ابزار قوی برای کنترل و دفاع از آب‌های منطقه‌ای و تشکیل بازدارندگی دریایی شناخته می‌شود.